Bulgaristan kanunlarında devamlı oturumun ismi devmlı oturum iznidir, daimi oturumun ise- daimi oturum iznidir. Yabancı vatandaş olan birisi kanunun talimatnamelerine uygun birisi ise, öncelikle ona Bulgaristanda devamlo oturum izni verilir, ondan sonra da tabi bunun için dayanağı var ise – daimi oturum izni verilir- daimi oturum.
Devamlı oturum izni almadan önceki işlem, D tipinden vize alınmasıdır. D tipinden vize almış olması devamlı oturum izni almak için başvuruyu yapan kişiyin kesinlikle uyması gereken bir koşuldur. Bazı bilgiler D vize almak için başvuru yapanlara verilmiyor veya yanlış anlaşıyor, o bilgilerden birisi de D tipinden vizeler için sadece ve sadece yabancı ülkelerde başvuru yapılır (Bulgaristanda değil). Pratik olarak bir sürü durumda vize C sahibi olan ve Bulgaristanda geçerli bir süre için ikamet eden yabancılar, Bulgaristanın komşu ülkelerine gönderilir, vize D için dilekçelerini yatırabilmeleri için, hemen ondan sonra da Bulgaristana dönüyorlar, onlara verilen ikametten faydalanmaları için. Kural böyledir- bulgar vizesi için dilekçe şahısın daimi adresine en yakın olan ve Bulgaristanın olan konsolosluğuna veya diplomatik temsilciliğine yatırılır.
Bulgar vizesi D yi edindikten sonra, her bir yabancı uyruklu vatandaş şahsen kendi Bulgaristana gelebilir ve geldikten sonra devamlı oturum izni için başvurusunu yapabilir. Devamlı oturum izni için başvurular D tipinden vizelerin tam tersine- sadece Bulgaristanda yapılabilir. Devamlı oturum izni için başvuru dilekçesini yatırdıktan sonra, cevap süresi 14 gündür, ama 1 aya kadar uzatılabilir. Devamlı oturum izninin verilmesi için ödenilen devlet idari hizmet ücreti 200 den 800 bulgar levası civarındadır (yaklaşık olarak 100-400 euro). Geçerliliği bir seneye kadardır ve devam edilebilir geçerlilik süresi bittikten sonra (yeniden başvuru yapmaya gerek kalmıyor). Devamlı ve daimi oturum izinlerinin devam ettirilmemesi veya verilmemesi mahkeme tarafından kontrol edilir 2011 senesinden itibaren (istinaf edilebilir). D tipinden vizenin çıkartılmaması istinaf edilemez.
Devamlı oturum izni alabilen yabancılar işbunlardır:
1. İş ve sosyal politikası bakanlığından gereken izni aldıktan sonra .çalışmak isteyenler ve iş sözleşmesine taraf olmak isteyenler;
2. kanun tarafından belirlenmiş kurallara göre, ülkede ticaret faaliyetleri yürütmek isteyenler, bu faaliyetler sonucunda bulgar vatandaşları için en az 10 iş yeri sağlayanlar, ve bu iş yerlerini verilen oturum sürecinde destekleyenler, Bulgaristan Cumhuriyeti için yürürlükte olan ve tasdik ve ilan edilen, ülkeler arası sözleşmeler esnasında başka birşey geçerli değilse;
3. yabancı uzman olanlar ve Bulgaristanın taraf olduğu uluslararası sözleşmelere göre ülkede ikamet edenler;
4. devamlı oturum izni için dayanakları olanlar veya devamlı oturum izni olan ve ülkede ikamet eden yabancı uyruklu vatandaş ile evlilik yapanlar;
5. Bulgaristanda Ticaret ve Sanayi odasına kayıtlı olan yabancı ticaret şirketlerinin temsilcileri olanlar;
6. Devamlı oturum izni olan ve ülkede ikamet eden yabancı vatandaşların veya bulgar vatandaşı olanların mali olarak sigortalanmış ebevyenleri;
7. devamlı olarak tedavi için bulgar tedavi hastanesinde yatanlar ve geçimlik ve tedavi için mali gelirleri olanlar;
8. Yabancı kitlevi bildirme kurumlarının habercileri olanlar ve Bulgaristan Cumhuriyetinde salahi olanlar;
9. Emeklilik maaşları ve sigortaları olanlar ve ülkede yaşamak için yeterince geçimlik mali gelirleri olanlar;
10. devamlı oturum izni alan yabancıların ailesinin üyeleri;
11. Bulgaristan Cumhuriyetinin yabancılar kanununun 22 Md. F. 3 ne göre, devamlı oturum izni alan yabancı ile evlilik dışı hakiki ilişkide olanlar veya onun ebevyenleri;
12. Bulgaristan Cumhuriyetinin yabancılar kanununun 24a Md. ne göre, İş ve sosyal politikası bakanlığı tarafından yapılması gereken izni aldıktan sonra, serbest pratik faaliyetleri yapmak isteyenler;
13. Devlet Ajansı „Milli güvenlik” başkanı ve iç işleri bakanı ile uydurulduktan sonra, Adalet bakanlığı ve özellikle adalet bakanı özel talimatname kabul eder ve onu yürürlüğe geçirir, bu talimatname iktisadi olmayan faaliyetler gerçekleştirmek isteyen şahıslarla ilgilidir, ve onların devamlı oturum izni haklarını da tanzim eder;
14. İnsan trafiğiyle mücadele kanununun Md. 25 ne uygun, özel koruma altında olan şahıslar;
15. Bulgaristan Cumhuriyetinin yabancılar kanununun 2 Md. F. 6 na göre, bulgar vatandaşı olan kişinin ailesinin üyeleri;
16. Devamlı ve daimi oturum izinlerinin alınması için uyulması gereken genel şartlar şunlardır- geçerlik sağlık sigortası, Bulgaristanda en minimal çalışma ücretine veya emeklilik maaşına yakın olan bir mali gelir, ve kalıcak daireleri olmaları lazım. Diğer tüm geride kalan şartlar özeldir ve başvuruyu yapma dayanağına göre değişiktirler.
Bulgaristan Cumhuriyetinde daimi oturum izni alabilen yabancılar işbunlardır:
1. bulgar menşeleri olanlar;
2. Bulgaristanda daimi oturum izni olan kişilerle 5 sene evli kalanlar ve bu 5 sene içerisinde kanuncasına ve devamlı olarak Bulgaristanda ikamet eden şahıslar;
3. Bulgaristanda daimi oturum izni olan yabancının erginleşmemiş ve evlilik yapmamış çocukları;
4. bulgar vatandaşının ebevyenleri, onların kanunca haklarına düşen geçimlilik gelir maaliyetlerini karşılıyabiliyorsa, riayet etme ve evlatlık edinme durumunda ise- riayettten veya evlatlık edinmeden 3 sene geçtikten sonra;
5. 1 000 000 leva miktarında yatırım yapanlar veya artık yapılmış yatırımı bu rakkamla arttıranlar:
А) bulgar ticaret şirketlerinin bulgar ayarlı pazarında ticaret ettiği hisse senetlerini edinerek;
B) Devlet ve belediyeler tarafından yayınlanan ve ödenmelerine kalan süreleri 6 aydan daha yüksek olan, tahvil ve borç senetleri veya onlardan türemiş enstrumanları edinerek;
C) Özleştirme ve özleştirme sonrası kontrölü kanununa göre kayıtlanan, yüzde 50 % den daha çok devlet veya belediye katılımı olan bulgar ticaret şirketlerinin ayrılmış mülklerinin üzerinde sahiblik hakkı edinenler;
Ç) Özleştirme ve özleştirme sonrası kontrölü kanununa göre kayıtlanan, devletin veya belediyenin sahib olduğu bulgar ticaret şirketlerinin olan hisseleri veya hisse senetlerini edinmek;
D) bulgar münevver sahibliği edinenler- telif hakkının koruduğu değerler ve o hakka yakın olan haklar, patent ile koruma altına alınan icatlar, yararlı modeller, ticaret markaları, hizmet markaları ve sanayi tasarımları;
E) Bulgaristan Cumhuriyetinde imtiyaz sözleşmelerinde hakları olanlar;
6. Nokta 5 teki para miktarını lisansı olan bulgar kredi kurumuna yatıranlar ve en az 5 senelik bir süre için bu paranın güvenli idaresi için sözleşme imzalayanlar;
7. hisse senetlerinin ayarlı pazarda alıp- satılmayan bulgar ticaret şirketinin sermayesine, en az 6 000 000 leva para miktarı katılım yapanlar;
8. bulgar menşesi olmayanlar, fakat Bulgaristan Cumhuriyetinde doğanlar, ve sonrasında göç sözleşmelerinin imzalanması sonucunda bulgar vatandaşlığını kaybedenler veya kendi isteği üzerine kaybedenler, devamlı olarak ülkede ikamet etmek istediği halde;
9. 27 Aralık 1998 senesine kadar Bulgaristan Cumhuriyetine giriş yapanlar, ikamet edenler veya ülkede doğanlar ve ebevyenlerinden birisi bulgar vatandaşı ile evlilik yapanlar;
10. Bulgar vatandaşı olan birisinin ailesinin üyeleri, son beş senedir devamlı olarak Bulgaristan Cumhuriyetinde ikamet ettiyseler;
11. 27 Aralık 1998 senesine kadar Bulgaristan Cumhuriyetine giriş yapanlar, ikamet edenler ve çıkış yapmayanlar, veya ülkede doğanlar ve eski sovyet cumhuriyetlerinin hiç vatandaşı olmayanlar;
12. Yatırımları teşvik etme kanununa göre sertifikalanmış ve faaliyete geçenler;
Daimi oturum izni için başvuru, aynen devamlı oturum izni başvurusu gibi Bulgaristanda yerinde yapılır. Devlet komisyonları bu durumda 45 ve 1000 leva arasında dır. Daimi oturum izni için başvuru dilekçesini yatırdıktan sonra, cevap süresi 7 gündür.
